Ngrirja apo ulje e marzhave për një afat të caktuar kohor, vendosja e shportave për festa, ulje e çmimeve të prodhimeve bazë ushqimore, ngrirje e përkohshme e kostos së karburanteve… këto ishin disa nga masat që kanë ndërmarrë qeveritë në vend në të kaluarën. Ministria e Ekonomisë dhe Punës këtë javë pritet të deklarohet për propozimin e dhënë nga ana e Odës së re të Tregtarëve për lirimin e 100 deri 200 produkteve ushqimore, mjete për higjienë dhe ushqim të fëmijëve pasi premten ishte realizuar takim në Ministri.
Së fundmi, vendimi për ngrirjen e marzheve me 10 për qind u mor pasi u konstatua se marzhet e shitësve me pakicë për produktet ushqimore bazë ishin mbi 20 për qind, për produktet e higjienës personale mbi 30 për qind, ndërsa importuesit dhe distributorët shënuan marzhe më të larta, madje deri në 50 për qind. Tregtarët e kundërshtuan këtë vendim dhe lëshuan një urdhër të ri në mënyrë që në vend të kufizimit të marzheve në 1000 produkte, çmimet do të ulen për 100 deri në 200 produkte që janë vërtet të nevojshme. Sipas tyre, në këtë mënyrë mund të sigurohet një kontroll më i madh se sa me marzhe të kufizuara.
Bile masat e deritanishme të qeverisë pak po japin efekt ndaj inflacionit duke marrë parasysh se kostoja e jetesës në janar të këtij viti është rritur me 4.9 për qind krahasuar me të njëjtin muaj të vitit të kaluar, si dhe me 0.2 për qind krahasuar me dhjetorin.
Një nga masat që shqyrtohet është që për një muaj mbi 100 produkte si sheqeri, vaji, mielli, qumështi, mishi i pulës, duhet të kenë një marzhë prej 3 për qind. Ndërsa marzha prej 10 deri në 15 për qind sugjerohet për bukën, makaronat, orizin, kripën, kafen, uthullën, majanë, çajin rus, gjizën, llojet e djathit, djathin kaçkavall, vezët, perime-fruta, por edhe për disa produkte higjienike – pluhur, pastë dhëmbësh, letër toaleti. Ky propozim vjen pasi më parë qeveria vendosi të ngrijë marzhet për disa produkte në masën 10 për qind deri në fund të prillit. Por kjo nuk ndodhi sepse shitësit dhe distributorët më të mëdhenj në vend kërkuan një takim urgjent me Qeverinë për të paraqitur argumentet e tyre në lidhje me kufizimet e marzhit. Ekspertët komentojnë se nëse tregtarët duan të ulin çmimet e produkteve që ofrojnë, mund ta bëjnë këtë menjëherë, pa pritur lejen e askujt dhe që shteti të bëjë kontrolle që të respektohet ligji për tregtinë e padrejtë.
Sindikatat thonë se qeveria duhet të bëjë një plan më të detajuar dhe afatgjatë që do të stabilizojë çmimet, duke shtuar se duhet bërë një analizë për të parë se ku është rritja drastike, qoftë mes prodhuesit, furnitorit dhe shitësit. Dhe gjëja më e nevojshme është rritja e pagave të punëtorëve.
“Gjëja më e nevojshme është rritja e pagave sepse nuk është vetëm standardi i punëtorëve, është fjala për ushqimin, ne e dimë, dhe në vetë shportën kemi rroba, mobilie, rrymë, ujë, gjithçka është rritur aq shumë sa nuk duhet t’i listoj, duhet bërë diçka për të përmirësuar standardin e qytetarëve”, thonë sindikalistët.
Në fundjavë nga Federata e Fermerëve deklaruan se çmimi i blerjes së domateve është 30 denarë, ndërsa në tregje e shesin për 120 denarë dhe siç thonë ata nuk kanë faj për çmimet e larta, por produktet e tyre i shesin me çmime të ulëta që i vendosin blerësit. E teksa qytetarët presin një standard më të mirë jetese, palët grinden se kush e ka fajin për çmimet e larta të produkteve.
AKUZAT POZITË-OPOZITË
LSDM të hënën tha se Qeveria e Hristijan Mickoskit nuk ka marrë vendim për kufizimin e marzheve për produktet bazë ushqimore, duke i lënë qytetarët të vazhdojnë të merren vetë me çmimet e larta dhe po ofrojnë një grup prej 7 masash që do të kishin efekt të fortë dhe të shpejtë.
Si masë e parë propozohet Ulja e TVSH-së për energjinë elektrike nga 18% në 5%, që do të ulë faturat e qytetarëve për energjinë elektrike deri në 13%. Për një faturë prej 3.000 denarë qytetarët do të kursejnë rreth 400 denarë. Nën dy është heqja e TVSH-së për produktet ushqimore bazë, e cila do t’i kursejë qytetarëve 2.000 denarë në muaj ose 12.000 denarë në vit. Propozohet edhe ngrirja e çmimeve të produkteve ushqimore bazë për tre muajt e ardhshëm si dhe fiksimi i marzheve për produktet ushqimore bazë së bashku me zbatimin urgjent të Ligjit për praktikat e padrejta tregtare, i cili do të ulë çmimet deri në 30%. Masat e tjera janë ulja e çmimit të “kartonit jeshil” për makinat dhe rritja e pagave në sektorin privat duke ngrirë kontributet.
Ndërkaq, VMRO-DPMNE disa ditë më parë njoftoi se LSDM-ja, pa asnjë ndjenjë për qytetarët, edhe një herë po mbron interesat e kapitalistëve. Ata shtojnë se LSDM në kohën kur ishte në pushtet, në vend të interesave të qytetarëve, punonte ekskluzivisht në interes të elitës së tyre politike, e cila së bashku me tregtarët dhe kapitalin, plaçkitën shtetin dhe varfëruan popullin.
“Periudha e qeverisjes së LDSM-së u shënua nga manipulimi i tenderëve privatisht, të cilët zbraznin buxhetet e institucioneve, ndërsa të mëdhenjtë në parti i shpërndanin paratë pronarëve të kompanive. Ajo kohë ka përfunduar për VMRO-DPMNE-në si parti përgjegjëse që udhëheq qeverinë, duke punuar me përkushtim për mbrojtjen e interesave të shtetit dhe qytetarëve. Me VMRO-DPMNE-në në pushtet, si qytetarët ashtu edhe të gjithë aktorët shoqërorë kanë një partner me të cilin bashkërisht mund të krijojnë dhe zbatojnë politika për të mirën e të gjithëve.” shtojnë nga VMRO-DPMNE.
MASAT NË RAJON
Në periudhën e kaluar edhe shtetet e rajonit kanë ndërmarrë masa të ndryshme kundër shtrenjtimeve të prodhimeve të ndryshme si ngrirja e çmimeve dhe të ngjashme.
Javën e kaluar më valën e pestë të projektit me çmim të mbyllur, Ministria e Tregtisë e Federatës së Bosnje e Hercegovinës ra dakord për një listë me 65 produkte ushqimore dhe higjienike për të cilat çmimi është ulur dhe bllokuar. Çmimet do të jenë 17 deri në 23 për qind më të ulëta se çmimet aktuale. Kjo do t’i lejojë klientët të kursejnë rreth 60 km apo 30 euro. Siç thonë ata, çmimet në listë paraqesin shumën maksimale në të cilën mund të shkojnë çmimet e këtyre produkteve.
“Ky është rezultat i një marrëveshjeje midis Ministrit Federal të Tregtisë, Amir Hasiçeviq dhe shitësve me pakicë, prodhuesve, shoqatave të konsumatorëve dhe përfaqësuesve të sindikatave, e cila u arrit në fund të janarit 2025. U mbajtën tre takime për të nxitur dialogun midis të gjithë palëve të interesuara në zinxhirin e shitjes me pakicë për të zbutur presionin mbi rritjen e çmimeve të produkteve ushqimore dhe xhepat e konsumatorëve. Në këtë projekt marrin pjesë vullnetarisht rrjete të shumta të shitjes me pakicë dhe persona të tjerë juridikë e fizikë me dyqane të formatit më të vogël”, njoftoi Ministria e Tregtisë e Federatës.
Siç u përmend, shitësit me pakicë zgjedhin vetë markat e një produkti të vaktuar, kështu që ata do të kenë lista të shfaqura dukshëm në dyqanet e tyre se çilat artikuj të markave janë të zbritura dhe të kyçura. Projekti do të zgjasë tre muaj, me mundësi vazhdimi.
“Kujtojmë se ky projekt, si ai i mëparshmi, nuk është krijuar për të garantuar çmime të ulëta për produktet luksoze, por për të mundësuar kategoritë e rrezikuara nga shoqëria që të marrin ushqime bazë me çmime të pranueshme. Në këtë valë të projektit përjashtohen artikujt, çmimet e të cilave po rriten çdo ditë në tregun botëror, si kafeja. Çmimet që janë të bllokuara nuk mund të jenë më të larta gjatë periudhës së fushatës”, thuhet në njoftim.
Qeveria e Malit të Zi mori vendim për ta vazhduar fushatën “çmime të kufizuara” deri në fillim të muajit Prill, kur parashikohet ngrirja e çmimeve të produkteve të caktuara, çfarë do të thotë se tregtarët nuk mund t’i rrisin ato. Masa po zbatohet nga fundi i muajit gusht 2024.
Paraprakisht, Qeveria e Malit të Zi miratoi vendimin për masa të përkohshme për kufizimin e çmimeve të produkteve me rëndësi të veçantë për jetën dhe shëndetin e njeriut dhe listën e produkteve. Vendimi përfshin 70 produkte, ose më shumë se 1000 artikuj. Siç shpjegohet, ai zbatohet për të gjithë artikujt nga një grup specifik produkti. Siç ishte njoftuar nga Qeveria në Podgoricë, ishte vlerësuar se vendimet e deritanishme të Qeverisë bazuar në Ligjin për masat e përkohshme për kufizimin e çmimeve të produkteve me rëndësi për jetën dhe shëndetin e njerëzve kanë ndikuar pozitivisht në uljen e çmimeve të produkteve ushqimore bazë dhe se kanë mbrojtur ndjeshëm standardin e jetesës së qytetarëve, veçanërisht të kategorive më të cenueshme të konsumit të ushqimeve. /Koha/
