Shteti do të prezantojë konfiskimin e pasurisë në procedurë civile, për të cilën projektligji tashmë është postuar në ener.mk për të komentuar të gjithë të interesuarit, duke filluar kështu procedurën për miratim, me propozim të Ministrisë së Drejtësisë. Konfiskimi civil do të heqë pasurinë, fitimi i së cilës nuk mund të vërtetohet se është nga burime të ligjshme dhe që nuk mbulohet nga konfiskimi në procedurën penale, e cila mund të jetë e zakonshme, e zgjatur ose e veçantë. Thelbi është se prona do t’u konfiskohet personave për të cilët nuk ka prova të mjaftueshme për ndjekje penale ose nuk ka dënim pas ndjekjes penale, si dhe në rastet kur ekzistojnë rrethana objektive për të cilat nuk mund të ndërmerret ndjekja penale dhe megjithatë prokurori publik vlerëson se ekziston dyshimi i arsyeshëm se prona nuk është fituar nga burime të ligjshme, shkruan PRESSonline.al
Në rastet kur prokurori ka një dyshim të tillë të arsyeshëm, ai është i detyruar të njoftojë menjëherë Drejtorinë e Policisë Financiare dhe të paraqesë të gjithë dokumentacionin e siguruar për shqyrtimin e burimeve dhe mënyrave të fitimit të pasurisë.
– Pa një ligj për konfiskimin e pasurisë në procedurë civile, nuk mund të kemi luftë kundër korrupsionit dhe krimit. Ligji para së gjithash mbron interesin publik të Republikës së Maqedonisë së Veriut në atë mënyrë që do ta bëjë të pamundur disponimin me pasuri dhe përfitime pasurore që nuk mund të dëshmohet se janë fituar nga burime të ligjshme. Me këtë, të gjitha veprimet e paligjshme do të bëhen joprofitabile dhe do të mundësohet lufta efektive kundër krimit dhe korrupsionit. Ligji paraqet një vlerë të shtuar dhe presim që të marrim vlerësime pozitive nga bashkësia ndërkombëtare dhe se diskutimi publik do të kontribuojë edhe më tej me propozime konstruktive në drejtim të përmirësimit të tekstit të ligjit – thanë për “Slloboden Peçat” nga Ministria e Drejtësisë, përcjell PRESSonline.al
Sipas projektligjit, përveç dyshimit të arsyeshëm për pronë, fitimi ligjor i së cilës nuk mund të dëshmohet, kusht për fillimin e procedurës është që vlera neto e tërë pronës të kalojë 50.000 euro në kundërvlerë në denarë. Ministri i Financave nga ana tjetër duhet të miratojë një metodologji për përcaktimin e vlerës neto të pronës.
Autoriteti kompetent për mbledhjen e të dhënave për këtë pasuri është Drejtoria e Policisë Financiare, ndërsa padinë në gjykatë dhe gjithë procedurën e konfiskimit do ta udhëheqë Avokati i Shtetit.
Komisioni Kundër Korrupsionit, DAP, Kadastra, Dogana dhe autoritetet dhe institucionet e tjera që marrin informacione dhe të dhëna me dyshime ose njohuri për pasurinë, fitimi i ligjshëm i të cilave nuk mund të vërtetohet, janë të detyruar të njoftojnë menjëherë Drejtorinë e Policisë Financiare dhe të dorëzojnë dokumentacionin përkatës. Përveç këtyre autoriteteve shtetërore, çdo person fizik dhe juridik mund të paraqesë denoncim në drejtori. Njoftimi mund t’i dorëzohet edhe Prokurorisë Publike nëse parashtruesi i kërkesës konsideron se dorëzimi në drejtori do të vonojë ose rrezikojë procedurën.
Pas marrjes së njoftimit, drejtoria është e detyruar të kryejë kontroll të menjëhershëm për plotësimin e kushteve për procedurën dhe kontrolli dhe llogaritja financiare nuk duhet të zgjasin më shumë se 60 ditë.
– Zbatimi ekzistues i masës së konfiskimit në procedurë penale dhe kundërvajtëse nuk mbulon plotësisht konfiskimin in rem dhe pasurimin e pashpjegueshëm. Shembujt skandaloz në praktikën gjyqësore përfundojnë me konfiskim të pasuksesshëm të pasurisë. Aktgjykimet e formës së prerë me vepra të vërtetuara penale përfundojnë pa konfiskim të pasurisë së fituar në mënyrë të pandershme, madje edhe në ato pak konfiskime të shpallura me sukses me aktgjykime, ato nuk ekzekutohen ose manipulohet me pasurinë që nuk është fituar ligjërisht. Nuk ka asnjë përgjigje adekuate dhe gjithëpërfshirëse dhe mekanizëm efektiv në shtet për të konfiskuar ndonjë pasuri të paligjshme apo përfitim pasuror. Ndryshimet në nenin 98-a në Kodin Penal lehtësuan zbatimin e masës, por modeli i katërt i konfiskimit, i cili i referohet konfiskimit pa dënim, nuk zbatohet në vendin tonë – thuhet në Raportin e vlerësimit të ndikimit të këtij ligji.
Kur në procedurë gjykata konstaton se pasuria nuk është fituar nga burime të ligjshme, ajo konfiskohet dhe kalon në pronësi të shtetit ose viktimës, shton ky raport. Në disa vende, kjo pronë përdoret nga shteti për qëllime sociale, si në Itali.
Në raportin e vlerësimit të rregullores së re, thuhet se gjatë përgatitjes së ligjit është bërë një rishikim krahasues i vendeve ku dhe si zbatohet një konfiskim i tillë. Është vërtetuar se në sistemet anglo-saksone këto procedura janë tërësisht civile, kurse në sistemet juridike kontinentale janë pjesë e procedurës penale, por megjithatë kanë tipare të plota të procedurës civile. Praktika e Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut lejon kufizimin e të drejtave pronësore, nëse plotësohen kushtet dhe standardet për konfiskim pa dënim.
Në një numër të madh vendesh, pronari i pronës ka mundësinë dhe të drejtën në procedurë të dëshmojë se si e ka fituar atë, pra barra e provës është në anën e të pandehurit dhe një zgjidhje e tillë parashikohet në këtë propozim ligj.
Sipas ligjit të propozuar, Drejtoria e Policisë Financiare, kur merr njoftim, është e detyruar të identifikojë dhe lokalizojë menjëherë pronën që është objekt i procedurës, si dhe pronarin dhe nëse konstaton se plotësohen kushtet, njofton Avokatin e Shtetit. Ky organ është paditës i autorizuar për të vepruar në emër të shtetit, ndërmerr masa dhe mjete juridike para organeve kompetente shtetërore dhe fillon procedurën për përcaktimin e pasurisë pranë gjykatës kompetente. Avokati i Popullit i shtetit është i detyruar të përgatisë padi në afat prej 15 ditësh pas marrjes së njoftimit nga Drejtoria nëse vlerëson se të dhënat dhe provat e ofruara janë të mjaftueshme për provë. Nëse, nga ana tjetër, është një pjesë e pronës dhe jo e tërë pronës, Avokati i Popullit do të kërkojë që pronari të paguajë pjesën për të cilën nuk ka dëshmi se është fituar ligjërisht.
Sipas zgjidhjes së propozuar, procedura para gjykatës së shkallës së parë duhet të përfundojë brenda nëntë muajve dhe pas ankesës së mundshme, gjykata e shkallës së dytë duhet të vendosë brenda katër muajve. Kalimi i pronësisë së pronës nuk i nënshtrohet tatimit mbi shitjen e pasurive të paluajtshme.
I pandehuri ose personi ndaj të cilit është caktuar masa e sigurimit pasuror ka të drejtë të përdorë pronën deri në marrjen e formës së prerë të vendimit, por brenda kufijve të mundësimit të nevojave të tij jetësore. Shpenzimet për shfrytëzimin dhe mirëmbajtjen e pronës i përballon i pandehuri dhe ai duhet ta shfrytëzojë pronën si një mikpritës i mirë. I pandehuri nuk përgjigjet për uljen e vlerës së pronës gjatë përdorimit të rregullt, por përgjigjet për dëmin e shkaktuar dhe për shkatërrimin e pasurisë.
Pasuria e konfiskuar me aktgjykim të formës së prerë të gjykatës do të përdoret në përputhje me Ligjin për menaxhimin e pasurisë së konfiskuar, përfitimit pasuror dhe sendeve të konfiskuara në procedurë penale dhe kundërvajtëse.
