Fatmir Bytyqi
Projektligji për barazinë gjinore tek një pjesë e publikut ka shkaktuar shqetësim, brengosje dhe një ndjenjë kërcënimi për homogjenitetin e shoqërisë dhe vitalitetin e saj, sepse, gjoja, privilegjon politikisht dhe kujdeset për grupe të vogla, interesat dhe motivet e të cilëve ndryshojnë nga ato që ndahen kryesisht nga shumica. Artikulimi sistematik i diversitetit në dallime njihet si një akt barbar që duhet të gërryejë konsensusin e vlerave shoqërore mbi bazën e të cilit ekziston shteti. Qasja kritike në debatin për zgjidhjet e propozuara ligjore vështirësohet edhe më shumë nga mobilizimi i disa qendrave politiko-konservatore, të cilat me retorikën e tyre publike duket se po përpiqen të fshehin frikën nga ndryshimet që minojnë një pjesë të institucionalizuar dhe jo të institucionalizuara, kurse struktura të centralizuara të fuqisë, të cilat i privilegjojnë dhe u mundësojnë të kenë ndikim shoqëror. Mbizotëron një atmosferë në të cilën zëri i arsyes heshtet dhe tërhiqet nga sulmi i heshtjes dhe gjuhës së urrejtjes, kurse retorika publike ul shkallën e pranueshmërisë së dallimeve.
Presionet për konformizëm politik ndaj qëndrimeve publike, të cilat përfshijnë stereotipa dhe paragjykime, mund të relativizohen dhe tejkalohen nëse përfaqësimi i pozicioneve, qëndrimeve ose opinioneve të caktuara bazohet në pozicione vlerash, si bazë nga e cila konsistenca në veprimin politik ose në krijimin dhe zbatimin e politikave kombëtare. Në kërkimin e burimeve të konsistencës politike dhe racionalitetit në fushën e barazisë gjinore, socialdemokracia ofron një bazë solide dhe progresive.
Avancimi i barazisë gjinore në shoqëri nuk është plotësimi i një nevoje për luks politik apo shpërndarje e privilegjeve të pamerituara për grupe të caktuara, por një përpjekje për të ringjallur plotësisht idenë se çdo individ duhet të ketë të drejta, mundësi dhe liri të barabarta pavarësisht nga përkatësia gjinore, etnike, kulturore, fetare dhe sociale, si dhe pavarësisht nëse karakterizohet nga ndonjë paaftësi apo orientim seksual. Është pjesë e përmbushjes së pretendimeve universale për vlerën e barazisë dhe shpërndarjen e saj në të gjithë hapësirën shoqërore. Duke u përpjekur për të siguruar barazinë gjinore, mbështeten parimet e drejtësisë, mosdiskriminimit dhe gjithëpërfshirjes, të cilat janë burimi bazë i prosperitetit të demokracisë. Avancimi i barazisë gjinore është dhe avancim i demokracisë.
Socialdemokratët përpiqen të krijojnë shoqëri gjithëpërfshirëse ku individët duhet të mbështeten në çlirimin e tyre nga pritshmëritë sociale ose rolet e ndërtuara më parë shoqërore, si faktorë kufizues, në zgjedhjen e qëllimeve dhe aspiratave të tyre, si dhe realizimin e tyre. Arritja e barazisë gjinore në shoqëri nuk është vetëm çështje e drejtësisë, por edhe thelbësore për ndërtimin e një shoqërie gjithëpërfshirëse dhe prosperuese.
Kur gratë janë të përfaqësuara në mënyrë të barabartë në institucionet politike, perspektivat, përvojat dhe prioritetet e tyre përfshihen në politikat lokale dhe kombëtare, në shoqëri nxitet vendimmarrja e larmishme dhe e balancuar, e cila reflekton nevojat dhe interesat e të gjithë popullsisë, jo vetëm të një pjese parciale të saj.
Pranimi i realizimit të barazisë gjinore si synim politik është pjesë e mozaikut të një shoqërie dhe idesë së saj për të ndërtuar një shoqëri të pranueshmërisë, një shoqëri njëlloj të sigurt për të gjithë, e çliruar nga frika se diversiteti sjell handikap dhe përjashtim social. Bazuar në këtë motivim politik dhe në frymën e demokracisë sociale, ne mund të bëjmë çdo zgjedhje individuale, çdo jetë, pavarësisht nëse dhe sa e ndryshme është nga e jona, në vendin tonë të jetë aq e vlefshme sa të njihet institucionalisht dhe të mbrohet nga margjinalizimi. diskriminimi dhe stigmatizimi, duke jetuar së bashku me diversitetin.
Ndërgjegjësimi politik për nevojën e barazisë gjinore në shoqëri është gjithashtu ndërgjegjësimi për ekzistencën e potencialit të sterilizuar ekonomik të ndrydhur nën shtresat e stereotipave dhe paragjykimeve gjinore në shoqëri. Detyra e politikanëve përgjegjës është të çlirojnë këtë çakëll të rritjes dhe zhvillimit ekonomik të shtetit. Kur gratë kanë qasje të barabartë në arsim, burime, punësim dhe mundësi ekonomike, kjo çon në rritjen e produktivitetit në aktivitetin ekonomik dhe lirimin e potencialit inovativ. Kjo është gjithashtu e rëndësishme nga perspektiva e luftës kundër varfërisë dhe pabarazisë sociale, sepse ndërtimi i një roli të fortë ekonomik për gratë do të thotë krijimi i një shoqërie më të drejtë në të cilën një numër më i madh familjesh do të nxirren nga varfëria.
Sipas të dhënave të Bankës Botërore, pothuajse 2,4 miliardë gra në moshë pune në botë ende nuk kanë të njëjtat të drejta si burrat. Sipas vlerësimeve, mbyllja e hendekut gjinor në punësim mund të rrisë PBB-në afatgjatë për frymë me pothuajse 20% mesatarisht në të gjithë vendet në mbarë botën. Hulumtimet vlerësojnë se përfitimet ekonomike globale do të ishin 5-6 trilion dollarë nëse gratë do të fillonin dhe zhvillonin biznese të reja në të njëjtin ritëm si burrat. Firma e konsulencës me famë botërore McKinsey@Company vlerëson se kompanitë me menaxhim të ndryshëm gjinor kanë 21% më shumë gjasa për të arritur përfitime mbi mesataren. Vihet re se kompanitë me një përfaqësim më të lartë të grave në strukturat drejtuese shënuan 42% kthim më të lartë nga shitjet dhe 66% kthim më të lartë të kapitalit të investuar krahasuar me ato të dominuara nga burrat. Barazia gjinore në sferën ekonomike nuk është vetëm një çështje përfaqësimi, por edhe një mjet për të arritur rezultate më të mira ekonomike. Këtu mund të theksohet një dimension social, në të cilin barazia gjinore kontribuon në rezultate më të mira shëndetësore, përmirësim të arsimit për fëmijët, ulje të dhunës ndaj grave dhe lidhje më të forta në familje dhe komunitet.
Avancimi i barazisë gjinore në shoqëri në tërësi kërkon që aktorët politikë të braktisin rolin e pushtuesve të së kaluarës dhe të përqafojnë rolin e çliruesve të brezave të ardhshëm nga pritjet kufizuese gjinore. Në këtë ripërcaktim të roleve, vlerave dhe koncepteve politike duhet të jetë burim konsistence, sepse në këtë mënyrë gërryhet nevoja për konformitet politik me stereotipat dhe paragjykimet e pranuara përgjithësisht që e klasifikojnë barazinë gjinore si luks politik. Barazia nuk është e panevojshme, nuk është e tepërt, aq më pak e tepruar, nuk është luks, çdokush në diversitetin e tij meriton ta përjetojë.
