Rusia njoftoi pezullimin e marrëveshjes që lehtësoi transportin e grurit nga Ukraina për në vendet e Afrikës, Lindjes së Mesme dhe Azisë, marrëveshje kjo e arritur në kohë lufte që kishte për qëllim lejimin e kalimit të sigurt të drithërave nëpër vendet në zhvillim.
Këto rajone të varfra po përballen me një kërcënim në rritje të urisë, i përkeqësuar nga rritja e çmimeve të ushqimeve që kanë shtyrë më shumë individë në varfëri.
Gjatë një konferencë me gazetarët, zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov zbuloi ndërprerjen e marrëveshjes, duke deklaruar se Rusia do të rifillojë zbatimin e marrëveshjes pasi të përmbushen kërkesat e saj.
“Kur të zbatohet pjesa e marrëveshjes së Detit të Zi që lidhet me Rusinë, Rusia do t’i kthehet menjëherë zbatimit të marrëveshjes”, tha Peskov.
Ky shënon fundin e një marrëveshjeje të rëndësishme të ndërmjetësuar nga Organizata e Kombeve të Bashkuara dhe Turqia verën e kaluar, që lejonte eksportin e ushqimit nga rajoni i Detit të Zi pas pushtimit të Rusisë në vendin fqinj një vit e gjysmë më parë.
Një marrëveshje e veçantë lehtësoi lëvizjen e ushqimit dhe plehrave ruse mes sanksioneve perëndimore.
Të dy vendet janë furnizuesit kryesorë globalë të produkteve ushqimore esenciale si gruri, elbi dhe vaji i lulediellit, të cilat janë jetike për vendet në zhvillim.
Rusia është ankuar për kufizimet e transportit dhe sigurimit që kanë penguar eksportet e saj të ushqimit dhe plehrave, të cilat janë jetike për zinxhirin global të furnizimit me ushqime.
Megjithatë, analistët dhe të dhënat e eksportit tregojnë se Rusia ka transportuar sasi rekord gruri dhe eksportet e plehrave të saj kanë qenë gjithashtu të vazhdueshme.
Marrëveshja u rinovua më parë për 60 ditë në maj në mes të kundërshtimit nga Moska. Në muajt e fundit, ka pasur një rënie të konsiderueshme në sasinë e ushqimit të dërguar dhe numrin e anijeve që largohen nga Ukraina, me akuza kundër Rusisë për kufizimin e anijeve pjesëmarrëse.
Konflikti në Ukrainë bëri që çmimet e mallrave ushqimore të rriteshin në nivele rekord vitin e kaluar, duke kontribuar në një krizë globale ushqimore të komplikuar nga pandemia COVID-19, faktorët klimatikë dhe konfliktet tjera.
Rritja e kostove të grurit, veçanërisht në vende si Egjipti, Libani dhe Nigeria, përkeqësoi sfidat ekonomike dhe shtyu miliona të tjerë në varfëri ose pasiguri ushqimore.
Njerëzit në vendet në zhvillim shpenzojnë një pjesë më të madhe të të ardhurave të tyre për ushqime dhe kombet më të varfra që mbështeten në ushqime të importuara përballen me vështirësi shtesë për shkak të dobësimit të monedhave dhe faktorëve tjerë të lidhur me klimën.
Thatësirat kanë prekur veçanërisht vende si Somalia, Kenia, Maroku dhe Tunizia.
Megjithëse çmimet për produktet ushqimore globale kanë rënë, ushqimi ishte tashmë i shtrenjtë përpara konfliktit në Ukrainë dhe lehtësimi nuk ka arritur ende në tryezën e kuzhinës së një familjeje mesatare.
Megjithëse analistët parashikojnë vetëm një rritje të përkohshme të çmimeve të mallrave ushqimore për shkak të rritjes së eksporteve të grurit dhe misrit nga vende si Rusia dhe Brazili, pasiguria ushqimore vazhdon të përshkallëzohet.
Sipas Organizatës së OKB-së për Ushqimin dhe Bujqësinë, 45 vende kanë nevojë për ndihmë të jashtme për ushqim.
Marrëveshja për drithërat e Detit të Zi ka mundësuar tre porte të Ukrainës të eksportojnë 32.9 milionë tonë grurë dhe produkte të tjera ushqimore në botë, me mbi gjysma e eksporteve që shkojnë në vendet në zhvillim, siç raportohet nga Qendra e Përbashkët Koordinuese në Stamboll.
Megjithatë, që kur marrëveshja u ndërmjetësua nga OKB-ja dhe Turqia, ka pasur sfida. Rusia u tërhoq shkurtimisht nga marrëveshja në nëntor, por më vonë u ribashkua dhe zgjati pjesëmarrjen e saj.
Në mars dhe maj, Rusia ra dakord të zgjaste marrëveshjen vetëm për 60 ditë në vend të 120 ditëve./rel
