Pas përfundimit të Luftës së Ftohtë, qeveritë në të gjithë Evropën filluan të minimizojnë rëndësinë e mbrojtjes ushtarake. Në dy dekadat e fundit, shumica e vendeve e kanë hequr detyrimin për stërvitje ushtarake, por agresioni rus kundër Ukrainës ka bërë që shumë të mendojnë ndryshe.
Gjermania pezulloi shërbimin e detyrueshëm ushtarak në vitin 2011. Aktivizimi i detyrimit ushtarak tashmë është i mundur vetëm nëse Bundestagu përcakton praninë e tensionit ose nevojën për mbrojtje.
Ngjashëm ose e njëjta gjë është në shumë vende të tjera evropiane. Nga 29 vendet anëtare evropiane të NATO-s, përfshirë Turqinë, vetëm gjashtë vende kanë mbajtur një angazhim ushtarak nga viti 1993 e deri më sot.
Agresioni rus ka zgjuar Evropën
Por pas agresionit kundër Ukrainës, shërbimi ushtarak është përsëri një temë e nxehtë, veçanërisht në Evropë. Pothuajse të gjitha vendet e BE-së kanë rritur buxhetet e tyre ushtarake, disa kanë rikthyer rekrutim, ndërsa të tjerët po e konsiderojnë atë në mënyrë aktive.
Pas aneksimit të Krimesë në vitin 2014, Ukraina prezantoi rekrutim ushtarak për të gjithë meshkujt e moshës 18 deri në 26 vjeç. Lituania bëri të njëjtën gjë në 2015. Nga viti 2024, Letonia do të prezantojë stërvitjen ushtarake që do të zgjasë 11 muaj. Ushtria holandeze ka nevojë për rreth 9000 rekrutë të rinj, ndaj qeveria po mendon të vendosë shërbimin e detyrueshëm ushtarak.
Në Francë, në vitin 2019, Presidenti Emmanuel Macron prezantoi “Shërbimin Kombëtar Universal” në vitin 2019, ku të rinjtë vullnetarë për një muaj. Qeveria po e konsideron një model të tillë të detyrueshëm për të gjithë të rinjtë nga 15 deri në 17 vjeç.
Modeli skandinav
Veçanërisht interesante janë modelet e praktikuara nga vendet skandinave. Në vitin 2018, Suedia prezantoi shërbimin e detyrueshëm ushtarak. Por ajo që është specifike është se të gjithë duhet të regjistrohen për shërbimin ushtarak, por ushtria përzgjedh vetëm një pjesë të vogël të atyre që do të kryejnë shërbimin ushtarak. Pothuajse i njëjti model vlen edhe në Norvegji, e cila ka futur rekrutim në vitin 2016, por ndryshe nga Suedia, në Norvegji, edhe gratë duhet të regjistrohen për shërbimin ushtarak.
Nga 60 mijë personat që i nënshtrohen kontrollit mjekësor, vetëm 9 mijë prej tyre do të pranohen për shërbimin ushtarak. Shërbimi ushtarak zgjat 19 muaj dhe në Norvegji ushtria respektohet shumë, kështu që trajnimi i kryer trajtohet si arsim i lartë.
Gjermania e hoqi rekrutimin në vitin 2011, por thashethemet janë shtuar muajt e fundit se qeveria mund të rifusë rekrutimin. Ky vendim mbështetet nga shumica e gjermanëve, 61 për qind e të anketuarve në Gjermani mbështesin rikthimin e shërbimit ushtarak.
Në Maqedoni ka vetëm shërbim vullnetar ushtarak
Shërbimi i detyrueshëm ushtarak u hoq kur mbrojtja e Republikës së Maqedonisë ishte në përputhje me standardet e vendeve anëtare të NATO-s, gjegjësisht me reformat në mbrojtjen territoriale të ushtrisë pas miratimit të Strategjisë së re të Sigurisë Shtetërore në vitin 2003 dhe pasi Kuvendi miratoi ndalimi i shërbimit të detyrueshëm ushtarak në vitin 2006. rekrutimi.
Republika e Maqedonisë së Veriut ka një ushtri profesionale, sipas nevojave të vendit. Vendim strategjik që do të vazhdojë të zbatohet edhe në të ardhmen, duke përmbushur obligimet si anëtare me të drejta të plota të NATO-s, tha presidenti i shtetit dhe komandanti suprem i Forcave të Armatosura, Stevo Pendarovski, në shtator të vitit 2022.
Në bazë të nenit 62 të Ligjit për mbrojtjen (“Gazeta zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 185 e datës 30.12.2011) të gjithë shtetasit e Republikës së Maqedonisë së Veriut të cilët i plotësojnë kushtet për shërbimin ushtarak mund të shkojnë vullnetarisht në shërbimin ushtarak pas arritjes së mosha 18. por jo më vonë se 26 vjeç.
Për shërbimin vullnetar ushtarak në Ushtri, parashtrohet kërkesë dhe këtë të drejtë e ka çdo shtetas i Republikës së Maqedonisë së Veriut, mashkull dhe femër, dhe nuk ka afat të caktuar për paraqitjen e të njëjtës.
Kërkesa për shërbimin vullnetar ushtarak në Ushtri paraqitet personalisht nga shtetasi në Ministrinë e Mbrojtjes – Departamenti i Mbrojtjes në vendbanimin ose vendbanimin e shtetasit, pra ku ruhet në evidencën ushtarake. (Departamentet e Mbrojtjes për rajone – qytete dhe komuna në Republikën e Maqedonisë së Veriut).
Pas pranimit të kërkesave për shërbim vullnetar ushtarak, Departamentet e Mbrojtjes në Republikën e Maqedonisë së Veriut krijojnë evidencë, pas së cilës organizohen ekzaminime mjekësore dhe ekzaminime psikologjike.
Repartet e mbrojtjes në Republikën e Maqedonisë së Veriut, pas marrjes së planit dhe listave me data të caktuara për kryerjen e ekzaminimeve mjekësore dhe ekzaminimeve psikologjike, i njoftojnë, përkatësisht thërrasin qytetarët të cilët tashmë kanë paraqitur kërkesë.
Kontrollet mjekësore dhe ekzaminimet psikologjike bëhen në Qendrën Mjekësore Ushtarake në Shkup dhe zakonisht zgjasin deri në 2 ditë.
Pas përfundimit të ekzaminimeve mjekësore dhe analizave psikologjike, qytetarët që janë vlerësuar nga Komisioni Ushtarak Mjekësor i Ministrisë së Mbrojtjes si “përmbushin kriteret për shërbimin ushtarak”, janë tashmë kandidatë për shërbimin vullnetar ushtarak dhe planifikohet të referohen në shërbimin vullnetar. shërbimi ushtarak.afat në ushtri.
Referenca për shërbimin vullnetar ushtarak në ushtri bëhet në bazë të nevojave të demonstruara të ushtrisë dhe në rast të tejkalimit të numrit të kërkuar brenda një periudhe të caktuar referimi, atëherë zbatohet parimi i rendit të regjistrimit dhe pjesa tjetër e qytetarët do të planifikohen të referohen në periudhën e ardhshme të referencës.
Shërbimi vullnetar ushtarak në Ushtri kryhet në tri periudha referente: shkurt, qershor dhe tetor, në një vit kalendarik, në kohëzgjatje prej 3 muajsh dhe shërbehet në kazermën “Alexo Demnievski-Bauman” në Veles.
Në bazë të nenit 7 të Rregullores për kohën dhe mënyrën e referimit të shtetasve në shërbimin ushtarak dhe procedurën për ndërprerjen e shërbimit ushtarak dhe shkarkimin e ushtarëve nga ushtria (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Moldavisë” nr. 44/2007), kandidati mund të heqë dorë nga shërbimi ushtarak, nga dita e paraqitjes së kërkesës deri në ditën e marrjes së ftesës për shërbimin ushtarak.
Kandidati të cilit i është dorëzuar ftesa për shërbimin ushtarak mund të refuzojë shërbimin, jo më vonë se 10 ditë nga dita e marrjes së ftesës.
