Një numër shkollash në të gjithë Evropën po ndalojnë ose kufizojnë përdorimin e telefonave celularë për shkak të shqetësimeve për ndikimin e tyre në shëndetin mendor të të rinjve. Megjithëse nuk ka rregulla të nivelit të BE-së për të adresuar problemin, në korrik presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen dha alarmin dhe premtoi se do të ndërmarrë veprime.
Teksa teknologjia dixhitale bëhet gjithnjë e më e pranishme në jetën e të rinjve, vendet evropiane janë gjithnjë e më të shqetësuara për përdorimin e tepruar të telefonave celularë, mediave sociale dhe formave të tjera të komunikimit dixhital, ndërsa disa po kërkojnë ndalimin ose kufizimin e përdorimit të telefonave celularë në shkollat.
Hulumtimet e fundit kanë vënë në dukje lidhjen alarmante midis kohës së tepërt para ekranit dhe pasojave negative për shëndetin mendor dhe aftësinë për të mësuar tek fëmijët dhe të rinjtë. Për shembull, një studim i Organizatës për Bashkëpunim dhe Zhvillim Ekonomik (OECD) rekomandon përdorim të kufizuar dhe të përgjegjshëm të telefonave celularë në shkolla.
Në korrik, pasi fitoi një mandat të dytë si presidente e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen u zotua të trajtojë varësinë nga mediat sociale dhe dhunën në internet, duke përmendur shqetësimet e përhapura për ndikimin negativ në shëndetin dhe mirëqenien mendore.
“Ne po shohim gjithnjë e më shumë raporte për atë që disa e quajnë krizë të shëndetit mendor,” tha von der Leyen. – Do të kryejmë hulumtimin e parë europian mbi ndikimin e mediave sociale në mirëqenien e të rinjve. Ne ua kemi borxh atyre, shtoi ajo.
Lidhur me dhunën në internet, von der Leyen tha: “Më thyhet zemra kur lexoj se si të rinjtë lëndojnë veten ose marrin jetën e tyre për shkak të dhunës në internet”. Ajo premtoi se “do të merret me murtajën e dhunës në internet” dhe “të ndërmarrë veprime kundër dizajnit të varur të disa platformave”.
Mbajtja e pajisjeve elektronike larg syve
Megjithëse Bashkimi Evropian po ndërgjegjësohet gjithnjë e më shumë për efektet negative të mediave sociale dhe përdorimit të pajisjeve telefonike nga të rinjtë, nuk ka rregulla në nivel të BE-së për të adresuar këto probleme në të 27 vendet anëtare të bllokut. Përkundrazi, rregullat ndryshojnë nga vendi në vend.
Disa vende evropiane po shqyrtojnë ose kanë vendosur tashmë ndalime për përdorimin e celularëve në shkolla ose kufizime në përdorimin e tyre gjatë mësimeve. Këtu përfshihen: Belgjika, Franca, Holanda, Italia, Spanja dhe Greqia.
Vende të tjera, si Sllovenia, Kroacia dhe kandidatja për në BE, Bosnja dhe Hercegovina po shqyrtojnë opsionet për të adresuar shqetësimet, por nuk kanë vendosur ende ndalime mbarëkombëtare. Në vend të kësaj, shkollat po i marrin gjërat në duart e tyre.
Holandë: Shkollat në Holandë ndaluan plotësisht celularët në javën e parë të shtatorit. Telefonat në shkollat e mesme u ndaluan në fillim të vitit, masa hyri në fuqi edhe për shkollat fillore në fillim të vitit të ri shkollor.
Telefonat mund të përdoren në klasa vetëm nëse janë të domosdoshëm për përmbajtjen e mësimit, për shembull, kur mësojnë aftësi sociale ose nëse nxënësve u nevojiten për arsye mjekësore ose për persona me nevoja të veçanta.
Francë: Një skemë për ndalimin e përdorimit të celularëve për të gjithë ditën e shkollës po testohet në 180 shkolla të mesme ku frekuentohen fëmijë francezë të moshës 11 deri në 15 vjeç. Procesi i të ashtuquajturit “Pushimi dixhital”, që mbulon më shumë se 50,000 nxënës, po zbatohet përpara një plani përfundimtar të zbatimit mbarëkombëtar nga viti 2025.
Aktualisht, nxënësit e shkollave të mesme në Francë duhet të fikin telefonat e tyre. Eksperimenti shkon më tej duke u kërkuar fëmijëve të dorëzojnë telefonat e tyre kur të mbërrijnë në shkollë. Kjo është ideja e presidentit Emmanuel Macron në mënyrë që fëmijët të kalojnë më pak kohë para ekraneve, praktikë e cila, siç frikësohet nga qeveria, pengon zhvillimin e tyre.
Raporti për përdorimin e pajisjeve celulare nga të rinjtë iu prezantua Macronit në prill nga një komision ekspertësh, i cili sugjeron që telefonat të mos përdoren deri në moshën 11 vjeç, që fëmijëve të moshës 11 deri në 13 vjeç t’u jepet një telefon pa internet dhe ata nën 15 vjeç celularë me akses të kufizuar në internet. Një pajisje e tillë, e quajtur “The Phone” aktualisht po zhvillohet në Francë nga një nënë, djali dhe partneri i saj.
Belgjikë: Në Belgjikë, telefonat celularë do të ndalohen nga klasat e qindra shkollave në gjuhën frënge në Bruksel dhe Walloni duke filluar nga ky vit shkollor. Ky plan u njoftua nga Qeveria e re e Komunitetit Frankofon gjatë verës.
Nga ana tjetër, rajoni holandishtfolës i Flanders nuk ka një ndalim të përgjithshëm për përdorimin e celularëve në shkolla, por disa prej tyre kanë vendosur të vendosin vetë ndalime.
Greqi: Në Greqi, studentët duhet të mbajnë celularët në çantat e shpinës gjatë orës së mësimit. Ministri i Arsimit Kyriakos Pierakakis sqaroi se mbajtja ose përdorimi i telefonave është i ndaluar edhe në ditë festash dhe çdo shkelje e rregullit do të sjellë pezullim njëditor.
Javën e kaluar, kryeministri Kyriakos Mitsotakis nuk përjashtoi mundësinë që nxënësve do të duhej të fillonin të kyçnin telefonat e tyre dhe të mund t’i përdorin ato pas shkollës.
Itali: Qeveria e djathtë e kryeministrit Giorgia Meloni miratoi një vendim në korrik për të ndaluar përdorimin e celularëve në klasa në fillim të vitit të ri shkollor. Masa u prezantua nga ministri i Arsimit Giuseppe Valditara i partisë së djathtë nacionaliste Lidhja, e cila synon të ndalojë përdorimin e telefonave celularë në shkolla, madje edhe për qëllime mësimore. Tabletat dhe kompjuterët mund të përdoren ende me pëlqimin e mësuesve.
Spanjë: Ndalimet dhe kufizimet për përdorimin e telefonave celularë në shkolla kanë hyrë tashmë në fuqi në disa rajone të Spanjës, si në bashkitë e Madridit, Galicia, Castilla-La Mancha, Andalusia dhe Extremadura.
Në janar, Këshilli Shtetëror i Shkollës i Spanjës – organi më i lartë këshillues i qeverisë në fushën e arsimit – miratoi njëzëri ndalimin e përdorimit të telefonave celularë në shkollat fillore dhe kufizimet në përdorimin e tyre në shkollat e mesme.
Si rezultat, rajone të tjera kanë filluar të zbatojnë masat. Në Aragon, Valencia, Ishujt Balearik, Navarra dhe Andaluzi, mësuesit kanë të drejtë të konfiskojnë ose fikin celularët deri në fund të ditës së shkollës.
Suedi: Agjencia Suedeze e Shëndetit Publik (FHM) publikoi së fundmi rekomandime se sa kohë duhet të kalojnë fëmijët me pajisjet celulare. Kështu, fëmijët nën moshën dy vjeç duhet të mbahen larg pajisjeve dixhitale dhe televizorëve, dhe aksesi duhet të kufizohet edhe për të rriturit.
Rekomandimet e reja bazohen në kërkime dhe sa kohë duhet të kalojnë fëmijët duke bërë gjëra të ndryshme për t’u ndjerë mirë. Sipas të dhënave, adoleshentët e moshës 13 deri në 16 vjeç në Suedi zakonisht kalojnë 6.5 orë në internet. Ministri i Punës Sociale dhe Shëndetësisë Publike Jakob Fosmed shpreson se kompanitë e teknologjisë do të veprojnë për të reduktuar rrezikun që fëmijët të ‘ngecin’ në internet.
Slloveni: Në Slloveni, shkollat fillore dhe të mesme vendosin vetë se si të kufizojnë përdorimin e pajisjeve mobile. Rregullat e brendshme ndryshojnë nga shkolla në shkollë dhe disa prej tyre tashmë i kanë ndaluar fare telefonat. Sipas ekspertëve, hapi i parë drejt reduktimit të përdorimit të pajisjeve celulare do të ishte krijimi i udhëzimeve kombëtare.
Sipas sondazhit të këtij viti nga Safe.si, një organizatë kombëtare për ndërgjegjësimin për përdorimin e sigurt të internetit, dhuna në internet mes të rinjve është në rritje në vend. Rreth 65 për qind e vajzave dhe 55 për qind e djemve në moshën e shkollës fillore në Slloveni kanë përjetuar një lloj dhune në internet. Në mesin e nxënësve të shkollave të mesme, 63 për qind e nxënësve femra dhe 54 për qind e studentëve meshkuj kanë përjetuar një lloj dhune nëpërmjet internetit.
Kroacia: Në Kroaci nuk ka rregulla uniforme dhe Ministria e Arsimit ende nuk ka marrë një vendim për këtë çështje. Megjithatë, disa shkolla tashmë kanë vendosur t’u ndalojnë nxënësve përdorimin e telefonave celularë gjatë gjithë ditës së shkollës, duke përfshirë edhe pushimet ndërmjet orëve.
Vendimi u zbatua në disa qytete kroate: Zagreb, Split, Rijeka, Osijek, Zadar. Një shkollë në Split, nga ana tjetër, ndaloi nxënësit të sjellin celularë në shkollë, me arsyetimin se ndalimi i përdorimit nuk mjafton.
Bosnje dhe Hercegovinë: Për të inkurajuar më shumë socializim mes nxënësve dhe për të parandaluar krimin e të miturve, disa shkolla në Bosnje dhe Hercegovinë kanë ndaluar telefonat celularë në klasa. Megjithatë, pavarësisht një nisme parlamentare për zgjerimin e kësaj praktike, ajo ende nuk është zbatuar në shumicën e institucioneve arsimore në të gjithë vendin.
Sipas një studimi të UNICEF-it dhe Agjencisë për Rregullimin e Komunikimeve në Bosnje dhe Hercegovinë, çdo i dyti fëmijë në Bosnje dhe Hercegovinë nën moshën 11 vjeç ka një profil në disa platforma të mediave sociale. Më shumë se 50 për qind e fëmijëve përjetuan diçka të pakëndshme në internet dhe mbi 85 për qind e tyre nuk folën me askënd për këtë.
