Lidhja ndërmjet Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës dhe shkollave dhe institucioneve të tjera në sektorin e arsimit është tashmë solide. Ata mbledhin të dhëna në ditarin elektronik dhe sistemet EMIS/ESARU. Megjithatë, për shkak se kjo është një kategori dinamike, kërkon investim dhe përmirësim të vazhdueshëm, domethënë duhet pasur parasysh se sistemet më komplekse do të kërkojnë lidhje më të mira në internet në të ardhmen. Ky është qëndrimi i përgjegjësve në Qendrën për Menaxhimin e Ndryshimeve (QMN), të cilët së fundi kanë punuar për digjitalizimin në arsim, pra për sistemin e aplikimit për bursa, për ushqimin e studentëve, pastaj për sistemin e aplikimit për regjistrim në klasës së parë, si dhe në sistemin e regjistrimit të shkollës së mesme, shkruan Meta.mk, transmeton Portalb.mk.
“Të gjitha shërbimet, zhvillimi i të cilave u mbështet nga QMN, u treguan të dobishme sipas përvojave të institucioneve dhe përdoruesve. Për shembull, shërbimi për regjistrimin e nxënësve në arsimin e mesëm doli të jetë i dobishëm për të gjithë përdoruesit – nxënësit, komisionet (shkollat) dhe MASH. Studentët patën mundësinë të plotësonin të dhënat (të cilat ruhen automatikisht) disa ditë përpara se të dërgonin aplikacionin si përfundimtar. Shkollat marrin listat e renditjes të gjeneruara automatikisht, ashtu si edhe MASH. Kjo më parë ishte një detyrë e madhe për komisionet e regjistrimit, tani procesi është thjeshtuar dhe vetëm verifikojnë se çfarë është bërë”, thotë Iskra Belçeva-Ristovska nga QMN.
Megjithatë, kjo është faza fillestare e regjistrimit elektronik dhe tashmë në fazën tjetër, MASH po planifikon një shërbim më të integruar, ndoshta me konfirmimin e notës mesatare direkt nga e-ditari.
“Por kjo do të kërkojë aktivitete shtesë në MASH. Shërbimet elektronike të dhënies së bursave dhe rimbursimit të ushqimit të studentëve kanë shkurtuar kohën e përpunimit dhe përzgjedhjes në kohës minimale të kërkuar sepse kriteret janë plotësisht objektive dhe sistemi bën para-përzgjedhje automatike. Puna e komisioneve është që ta verifikojnë dhe konfirmojnë këtë përzgjedhje”, shton Belçeva-Ristovska.
A kemi një bazë të mirë, pra një infrastrukturë të mirë IT që shërbimet dixhitale në arsim të funksionojnë siç duhet? Për krijimin e shërbimeve elektronike ishte e rëndësishme që të kishte komunikimin e ekipit të IT-së me Ministrinë e Arsimit (dhe për shërbimin e regjistrimit në shkollat e mesme dhe komunikimin me shkollat e mesme) për të marrë një shërbim të plotë dhe gjithëpërfshirës, konsiderojnë nga Qendra e Menaxhimit të Ndryshimeve.
“Procesi i komunikimit gjatë hartëzimit të shërbimit ka qenë aktiv nga të gjithë pjesëmarrësit, gjë që ka kontribuar që shërbimi të bëhet në përputhje me rrethanat. Procesi aktual i pranimeve gjithashtu shkoi pa probleme, gjë që ishte një tregues se infrastruktura është e mirë. Pajisje të mira nevojiten vetëm në Ministrinë e Arsimit dhe në një masë më të vogël në shkolla. Përdoruesit duhet vetëm të kenë akses në internet përmes një pajisjeje inteligjente për të plotësuar formularin dhe për të ngarkuar fotografitë e dëshmive, kështu që nuk kishte ankesa apo probleme të rëndësishme”, thonë nga atje.
QMN bën me dije se disa shkolla të mesme ishin të hapura për të ndihmuar fëmijët që nuk kishin kushtet minimale teknike për regjistrim.
“Nuk ka pasur probleme edhe në shfrytëzimin e shërbimeve për kompensimin e ushqimit dhe bursave të studentëve nga pikëpamja e infrastrukturës së ngritur në Ministrinë e Arsimit dhe Shkencës”, shtuan nga aty.
Pyetjes nëse shërbimet digjitale ofrojnë siguri më të madhe për qytetarët në drejtim të mbrojtjes së të dhënave të tyre dhe nëse me shërbimet dixhitale për qytetarët është reduktuar në minimum mundësia e abuzimit, nga QMN morëm përgjigje se me të gjitha të shërmbimet elektronike e listuara, të dhënat e qytetarëve mbrohen me Ligjin për Mbrojtjen e të Dhënave Personale.
“Duke qenë se institucionet shtetërore kanë të njëjtat të dhëna, garantojnë mbrojtjen e tyre në bazë të ligjit. Gjithnjë e më shumë shërbime elektronike lidhen me një bazë të dhënash elektronike qendrore që përmban të dhëna bazë për qytetarët – Regjistrin Qendror të Popullsisë, ku të dhënat personale mbrohen sipas standardeve evropiane. Sistemet dhe shërbimet elektronike të zhvilluara janë krijuar për të thjeshtuar proceset dhe në drejtim të transparencës dhe minimizimit të faktorit njerëzor për të reduktuar ndikimet e jashtme, duke marrë parasysh si gabimet e paqëllimshme ashtu edhe abuzimet”, thonë nga atje.
Të gjitha proceset elektronike ofrojnë një pasqyrë se kush ka punuar në sistem, çfarë ndryshimesh kanë bërë, dhe për këtë arsye konsiderohet se një ndërgjegjësim i tillë tek ata që punojnë në sistem nuk do t’i lejojë ata të abuzojnë me të. Në QMN, çdo qytetar mund të shohë se cili institucion ka akses në të dhënat e tij. Dixhitalizimi i shërbimeve përdoret për të garantuar procese transparente dhe të drejta.
“Shembulli më i fundit i regjistrimeve në shkollat e mesme tregoi një transparencë të jashtëzakonshme duke i publikuar listat dhe renditjet në kohë reale teksa po bëhej përzgjedhja. Për këtë shërbim, të dhënat e studentëve janë nxjerrë nga një ditar elektronik, i cili natyrisht përmban të dhënat personale të studentëve dhe siguria e tyre mbrohet edhe nga ligji i lartpërmendur”, thotë QMN.
Së fundmi Meta shkroi se dixhitalizimi është një mision i mundshëm vetëm nëse ndërtohet mbi një themel të shëndoshë. Organizata e Forumit Edukativ Rinor është e mendimit se një themel cilësor i TI-së është prioritet dhe se megjithëse sistemi arsimor i Maqedonisë së Veriut është shumë vonë me futjen e shërbimeve elektronike, procesi nuk duhet të nxitohet vetëm për këtë arsye, pa pasur një bazë të mirë, pra serverë që nuk do të prishen ose nuk do të jenë të ndjeshëm ndaj sulmeve të hakerëve.
