Nga mesi i shekullit, 90% e prodhimit të energjisë elektrike në botë do të vijë nga burime të rinovueshme, sipas skenarit neto të Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë (IEA) deri në vitin 2050.
Megjithatë, disa vende kanë një rrugë të gjatë për të bërë.
Në vitin 2022, 46% e prodhimit të energjisë elektrike në botë ishte pa karbon, ndërsa vetëm 40% e vendeve mburreshin me një burim të pastër energjie si burimin e tyre më të madh të prodhimit, sipas të dhënave nga GlobalData, kompania mëmë e Energy Monitor.
Përkufizimi i “energjisë së pastër” për këtë pjesë përfshin burimet bërthamore si dhe ato të rinovueshme, për të plotësuar një renditje të dhjetë rrjeteve më të ndotura të energjisë në fillim të këtij viti, të fokusuara në lëndët djegëse fosile.
Një numër i vogël vendesh e marrin më shumë se 95% të fuqisë së tyre nga burime të pastra.
Duke përdorur të dhënat nga GlobalData, përcaktohen dhjetë rrjetet më të pastra të energjisë si ato vende që kanë pjesën më të madhe të burimeve të energjisë pa karbon, të përcaktuara si energjia hidrocentrale, gjeotermale, era, diellore, biomasa dhe bërthamore, në kapacitetin e tyre të prodhimit të energjisë elektrike të lidhur me rrjetin.
Në listën e publikuar, qendron edhe Shqipëria si e 10 në listë.
Vendet kryesore me rrjetet më të pastra të energjisë elektrike kanë të gjitha një gjë të përbashkët: hidrocentralin, i cili shfrytëzon ujin e rrjedhshëm për të prodhuar energji elektrike.
Sipas GlobalData, hidrocentralet përbënin 16% të prodhimit global të energjisë elektrike në vitin 2022, duke e bërë atë burimin e tretë më të madh të energjisë pas qymyrit (26%) dhe gazit (24%).
Referuar të dhënave, Shqipëria prodhon 94.8% fuqi e pastër.
E dhjeta në listën e vendeve me rrjetet më të pastra të energjisë është Shqipëria, e vendosur në rajonin e Ballkanit Perëndimor të Evropës, e cila merr 94% të furnizimit me energji elektrike nga hidrocentralet.
Megjithëse Shqipëria ka qenë një eksportues neto i energjisë elektrike në vitet 1980, një sërë faktorësh, duke përfshirë rritjen e kërkesës dhe mungesën e investimeve, e kanë detyruar atë të bëhet një importues neto, me tre të katërtat e prodhimit total të energjisë elektrike (dhe 90% të prodhimit vendas) që vjen nga lumi Drin, në veri të vendit.
Ashtu si me vendet e tjera të varura shumë nga hidrocentralet, sistemi energjetik i Shqipërisë është jashtëzakonisht i prekshëm ndaj kushteve të motit, me banorët që përjetojnë mungesa të energjisë gjatë periudhave të thata, si dhe ndërprerje gjatë thatësirës.
Për Shqipërinë theksohet se ka synime ambicioze dhe ka zbatuar politika novatore për të promovuar përdorimin e energjisë së rinovueshme dhe për të udhëhequr rrugën drejt tranzicionit drejt një të ardhmeje më të qëndrueshme.
“Vendi ka burime të bollshme për energjinë hidroelektrike, e cila aktualisht përbën 100 për qind të nevojave të saj për energji elektrike. Gjithashtu Shqipëria ka investuar edhe në zhvillimin e energjisë së erës dhe atë diellore”.
Nga ana tjetër, dallohet se vendi ka punuar gjithashtu për integrimin e burimeve të rinovueshme të energjisë në sistemin energjetik dhe për t’u lidhur me tregun rajonal të energjisë për të rritur eksportin e energjisë së rinovueshme.
